I. ESG – czego dotyczy i dla kogo jest?

ESG (z ang. Environmental, Social, Corporate Governance), czyli ład środowiskowy, społeczny i korporacyjnym  stają się coraz bardziej  namacalny i mierzalny.  Coraz większy ma też wpływ na biznes.  Regulacje które dobrze rozpoznał sektor finansowy –  zaczynają być oczekiwane przez inwestorów, instytucje finansujące, ale też pracowników i  konsumentów dla których polityka zrównoważonego rozwoju często jest elementem wpływającym na decyzje zakupowe.

ESG to dziś kluczowe kryteria, na które powinna zwracać uwagę każda firma dążąca do odpowiedzialnego i zrównoważonego rozwoju.

II. Jak ESG dotyka obszarów związanych z ochroną środowiska naturalnego, odpowiedzialnością społeczną i ładem korporacyjnym.

Prekursorem standardów ESG jest koncepcja CSR (ang. Corporate Social Responsibility), czyli społeczna odpowiedzialność biznesu.

ESG obejmuje jednak więcej obszarów niefinansowych, pozwalających lepiej określić wartość firmy w oczekiwanym przez rynek ujęciu. CSR skupia się na odpowiedzialności biznesu, która może być wykorzystywana w działaniach marketingowych w celu stworzenia określonego wizerunku przedsiębiorstwa.

Stwierdzono więc, że metodologia ESG stawia na bardziej mierzalną ocenę przyjętych celów.

Trzy Filary koncepcji ESG to:

Enniromental responsability

Pierwszym z filarów koncepcji ESG (ang. Environmental responsability) jest ochrona i przeciwdziałanie degradacji klimatu oraz środowiska naturalnego. Przedsiębiorstwa odpowiedzialne społecznie powinny stworzyć politykę środowiskową pozwalającą na mierzalną weryfikację przyjętych założeń i opierającą się o konkretny plan.

Ważne jest też określenie ryzyk dla samego przedsiębiorstwa wynikających ze zmian klimatycznych. W obszarze rekomenduje się  skupienie się m.in. na takich aspektach jak:

  • zużycie energii,
  • emisja zanieczyszczeń,
  • zaopatrzenie w surowce,
  • gospodarka wodna,
  • energia odnawialna.

Social responsibility

Kolejny element koncepcji ESG stanowią kwestie społecznej odpowiedzialności i praw człowieka (ang. Social responsibility). Cele te powinny być realizowane zarówno w samej firmie, jak i na zewnątrz. Działania skierowane na przedsiębiorstwo to np.:

  • równe traktowanie pracowników/ zwalczanie nierówności ( równości płac na tych samych stanowiskach bez względu na płeć,)
  • PHP
  • przestrzeganie praw pracowniczych,
  • bezpieczeństwo i ochrona danych – w zakresie bezpieczeństwa pracy
  • wynagrodzenia kadry kierowniczej

Corporate governance

Ład korporacyjny (ang. Corporate governance) jest ostatnim filarem koncepcji ESG. Szczególnie ważnym z dla długoterminowych przesięwzięć, gdyż wpływa na zaufanie do przedsiębiorstwa i prowadzonego biznesu. W zakresie analizy pozostają tu takie elementy jak:

  • nadzór nad firmą,
  • czy prowadzenie polityki dla dostawców,
  • polityka informacyjna przedsiębiorstwa.
  • struktura zarządu przedsiębiorstwa,
  • respektowanie obowiązków informacyjnych względem udziałowców/ respektowanie praw udziałowców,
  • przejrzystość podatkowa
  • przeciwdziałanie korupcji i przestępstwom związanym z obiegiem kapitału

III. Szanse i ryzyka związane ESG.  Budowanie standardów.

Przedsiębiorstwa na całym świecie mają rozwijać się w sposób bardziej odpowiedzialny i zrównoważony. To nie tylko efekt presji ze strony regulatorów, inwestorów, kredytodawców, ale także samych pracowników i konsumentów. Sposobem na zmianę kursu w kierunku bardziej odpowiedzialnego biznesu są standardy ESG.

Powodów, dla których firmy decydują się na zrównoważony rozwój, jest wiele — do tych najbardziej prozaicznych, jak dostęp do tańszego finansowania, do tak ulotnych jak  odpowiedzialność, świadomość, moralność czy empatia właścicieli biznesu. Wprowadzenie ESG do długofalowej strategii przedsiębiorstwa wynika też z wymogów zgodności z regulacjami (Compliance).

Zaniechania w tym obszarze mogą spowodować m.in. trudności z prawidłową wyceną przedsiębiorstwa (co będzie kłopotliwe dla inwestorów, banków udzielających finansowania) ale także z kwalifikacją w rankingach lub programach w których przedsiębiorstwo zechce uczestniczyć.

Nowym obszarem analiz ( także prawnych) ryzk strategicznych w przypadku przedsiębiorstw stają się ryzyka związane z ochroną środowiska, kwestiami społecznymi i ładem korporacyjnym. Diagnozuje się iż  sektor finansowy odegra w tym procesie decydującą rolę –  ponieważ zgodnie z regulacjami – będzie musiał, a w zasadzie już musi uwzględniać pozafinansowe ryzyka w swoim procesie inwestycyjnym i finansowym. Presja regulacyjna i rynkowa oraz nacisk ze strony właścicieli kapitału prowadzą do dalszej transformacji gospodarek i firm w tym aspekcie. Projekty stawiające na zrównoważony rozwój będą mogły pozyskać finansowanie na preferencyjnych warunkach. Pozafinansowe wskaźniki ujęte w ramy ESG przyciągają więc uwagę inwestorów, funduszy private equity oraz instytucji finansowych.

Zatem przedsiębiorstwa na całym świecie stanęły przed  wielkim wyzwaniem. Dostosowanie się do nowych reguł oznacza nie tylko konieczność zmian na poziomie prawnym, ale wymaga też stałej oceny wpływu firmy na jej otoczenie  (według opracowanych standardów) i określenie mierzalnych celów prowadzących do zrównoważonego i odpowiedzialnego rozwoju.

Ustawodawcy nie pozsyłają jednak bezczynni. Jednym z najważniejszych obecnie rozporządzeń jest obowiązujące od 10 marca 2021 r. w Polsce i w pozostałych krajach UE Rozporządzenie SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation). Przepisy dotyczą ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych. Rozporządzenie to ma na celu osiągnięcie większej transparentności w odniesieniu do sposobu analizowania ryzyk dla zrównoważonego rozwoju, które występują w ramach działalności powadzonej przez uczestników rynku finansowego i doradców finansowych. W dniu 18 czerwca 2020r. zostało przyjęte przez Parlament Europejski i Radę rozporządzenie w sprawie utworzenia pierwszego na świecie systemu klasyfikacji „zielonej listy” dla zrównoważonych działań gospodarczych, inaczej taksonomii. Rozporządzenie tonakreśla ramy, które pozwolą na stopniowy rozwój ogólnounijnego systemu klasyfikacji dla zrównoważonych środowiskowo działalności gospodarczych.

IV. Jak dostosować firmę do regulacji ESG? Kryteria ESG — jak wpływają na zarządzanie biznesem?

Zarządzający wskazują , że zaniechanie wprowadzania zmian w obszarze ESG może negatywnie wpłynąć w średnim i długim terminie zarówno na postrzeganie, jak i kondycję finansową przedsiębiorstwa. Odpowiedzialność w biznesie  i zrównoważony rozwój może być narzędziem pozwalającym pozyskiwać nowych klientów, inwestorów czy partnerów w biznesie. Prognozuje się też że  ESG będzie jednym ze sposobów na skuteczną rekrutację talentów. Osoby poszukujące pracy, szczególnie młode, coraz częściej zwracają uwagę na pozapłacowe aspekty zatrudnienia. Istotnym elementem wpływającym na wybór miejsca pracy może być realizowana przez firmę polityka równości, wysokiej jakości, wspieranie lokalnych społeczności czy ochrona środowiska.

Przedsiębiorstwa na nowo opracowują swoje modele biznesowe, aby dostosować się do zmieniającego się środowiska biznesowego, a zrównoważony rozwój dla wielu firm staje się integralną częścią ich strategii biznesowych i inwestycyjnych, bez której trudno zapewnić dalszy wzrost. Używanie instrumentów budowanych w oparciu o  ESG może pomóc w minimalizowaniu skutków obecnego kryzysu, przyspieszyć odbudowę, pobudzić innowacje potrzebne do funkcjonowania w „nowej normalności”, jak również zmniejszyć ryzyko kolejnych kryzysów w przyszłości.

Jak potwierdziły ostatnie doświadczenia związane z wybuchem pandemii COVID-19 modele biznesowe, uwzględniające czynniki ESG, są mniej narażone na negatywny wpływ zakłóceń spowodowanych np. technologią czy regulacjami, co w perspektywie długoterminowej zapewnia im przewagę konkurencyjną. Ponadto, ostatnie miesiące pokazują, że firmy uwzględniające czynniki związane ze ochroną środowiska, kwestiami społecznymi i ładem korporacyjnym są w wielu przypadkach lepiej przygotowane na zarządzanie kryzysowe.

V. ESG w sektorze budownictwa

Także w budownictwie duży nacisk kładziony jest na sprawy ESG. Według szacunków budynki odpowiedzialne są za ponad 1/3 światowej emisji CO2, a obecnie jedynie  co czwarty budynek w Europie jest efektywny energetycznie – stąd  wiemy już dziś wymogi ESG i  projektowane zmiany polityki  bardzo silnie wpłyną na rynek nieruchomości.

Wraz ze wzrostem świadomości czynników ESG rośnie zainteresowanie firm, aby proaktywnie i jasno informować o tym, co robią w obszarze odpowiedzialności korporacyjnej.

Sektor real estate już potwierdził że wykorzystanie działań wokół strategii ESG może zwiększyć ich wiarygodność. Firmy mogą wykorzystać swoją ocenę ryzyka ESG i dane do działań związanych z pozyskiwaniem kapitału, promocji i marketingu, inicjatyw dotyczących zrównoważonego rozwoju, ale także budowy bardzo silnych przewag wizerunkowych zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Rynek budowalny  coraz lepiej rozumieją wagę swoich polityk i praktyk w zakresie ESG i działają, by sprostać oczekiwaniom swoich kluczowych interesariuszy, w tym klientów, akcjonariuszy, pracowników.

W ciągu ostatnich kilku lat pojawił się szereg globalnych inicjatyw, międzynarodowych i regionalnych polityk i strategii w zakresie klimatu i energii. Ponad 2300 sygnatariuszy UN Principles for Responsible Investment (PRI), posiadających ponad 80 bln USD w zarządzanych aktywach zbiorowych, zobowiązało się do uwzględniania kwestii ESG w analizie inwestycji i procesie decyzyjnym. Ponadto, dzięki wsparciu ONZ fundusze, w tym CDPQ, CalPERS, PensionDenmark, Swiss Re czy Allianz dołączyły do sojuszu właścicieli aktywów net-zero, zobowiązując się do transformacji swoich portfeli inwestycyjnych na neutralne klimatycznie do 2050r. Ramy polityki klimatycznej są również mocno stymulowane przez Unię Europejską. Zgodnie z 2030 Climate Target Plan Komisja Europejska przyjęła, że do 2030r. poziom emisji dwutlenku węgla w UE powinien spaść o 50-55% w porównaniu z poziomem z 1990r. Cel gospodarki zero-emisyjnej powinien zostać osiągnięty do 2050r. W styczniu 2020r. Komisja Europejska przyjęła plan inwestycyjny na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu, którego celem jest przeznaczenie środków na finansowanie zrównoważonych inwestycji w Europie. W marcu 2018r. Komisja Europejska przyjęła Plan Działania – finansowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Plan ten zakłada uszczegółowienie systemu klasyfikacji dla zrównoważonych działalności gospodarczych (taksonomia), wprowadza jasne wytyczne dla inwestorów dot. uwzględniania ryzyk ESG w procesach decyzyjnych, reguluje większą transparentność, jak również stworzenie nowej kategorii wskaźników referencyjnych dla inwestorów.

Ze względu na silenie powiazanie sektora real estate z sektorem finasowym (podmiotów finansujący)/gwarantujących/ budujących portfele) regulacje istotne dla tego sektora – będą odbijały się na rynku nieruchomości. Jak pokazały wyniki raportu PwC inansujący inwestycje  oczekują większego znaczenia wymogów w zakresie certyfikatów potwierdzających efektywność  energetyczną, zero emisyjność (neutralność) środowiskową nieruchomości. Skierowanie uwagi branży nieruchomości na kwestie ESG wynika z oczekiwań nie tylko banków, ale też innych interesariuszy. Kwestie ESG będą więc uwzględniane w strategiach firm nieruchomościowych, a co za tym idzie wpłyną na to, jakimi kryteriami kierują się menedżerowie inwestycyjni wybierając potencjalne cele przejęć oraz jakie obszary uwzględniają podczas due diligence.

Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią JBW! – kancelaria@kancelariajbw.com.pl

Autor: r. pr. Justyna Bójko – Ekspert Forum Infrastruktury

Źródła:

https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/zarzadzania-procesami-i-strategiczne/articles/esg-ratingi-jak-sie-przygotowac-jaka-daja-wartosc.html

https://www.pwc.pl/pl/artykuly/esg-zmienia-sektor-finansowy-i-pozostale-branze.html

https://www.pb.pl/konferencje/finanse/esg-compliance-czym-jest-i-jak-wplywa-na-zarzadzanie-biznesem-1129208

https://www.gpw.pl/pub/GPW/ESG/Wytyczne_do_raportowania_ESG.pdf

Przypisy:

[1] Zielony Ład
[2] Deklaracje polityczne w zakresie środków i kierunku działań zmierzających do osiągnięcia celów Porozumienia Paryskiego, w tym zerowej emisyjności 2050,
[3] Regulacje dla sektora finansowego – regulacje dot. ryzyk ESG, a w szczególności ryzyko klimatyczne, znalazły się w centrum uwagi unijnych organów kształtujących przepisy i wytyczne dla sektora finansowego (KE, EBA, ESMA, ECB) – tj. wytyczne dostosowane do międzynarodowych standardów i wymogów regulacyjnych takich jak: dyrektywa o ujawnianiu informacji niefinansowych (NFRD), rozporządzenie w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych (SFDR) i rozporządzenie w sprawie Taksonomii – na poziomie unijnym – oraz zalecenia Grupy Zadaniowej ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem (TCFD) – na poziomie globalnym.
[4] Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE w sprawie ujawniania informacji niefinansowych i informacji na temat różnorodności.
[5] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE Wprowadzenie obowiązku raportowania danych niefinansowych
[6] Standard Informacji Niefinansowych (SIN), której celem było ułatwienie firmom wypełnienia obowiązków sprawozdawczych wynikających z dyrektywy NFRD4 -jako inicjatywa lokalna;
[7] Działania Fundacji Standardów Raportowania oraz Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych czy Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie która zachęca spółki do systematycznego doskonalenia raportowania ESG np. poprzez uruchomiony w 2009 roku RESPECT Index – pierwszy w Europie Środkowowschodniej indeks obejmujący spółki odpowiedzialne społecznie., którego następcą w 2019 roku został WIG-ESG.