Program dofinansowania zagospodarowania wody opadowej – Praktyczny poradnik

Przedstawiamy Państwu praktyczny poradnik ubiegania się o dofinansowanie zagospodarowania wody opadowej. Wyjaśniamy jakie dokumenty, do jakich instytucji oraz w jakim terminie należy złożyć. Informujemy również na jakie kwoty dotacji można liczyć w zależności od miasta oraz podmiotu ubiegającego się. – opracowano we współpracy z Panią Małgorzatą Puto, prawnikiem z Kancelarii JBW W związku z przyspieszającym ociepleniem klimatu i coraz częściej występującymi okresami suszy, wzrasta świadomość społeczeństwa i poszanowanie dla zasobów naturalnych. W ostatnim czasie wśród polskich samorządów coraz popularniejsza jest inicjatywa oferowania programów dofinansowujących zagospodarowanie wody opadowej, co ma przyczynić się do lepszego wykorzystania zasobów naszej planety i ułatwienia inwestowania w narzędzia wspomagające naszą gospodarkę dobrami naturalnymi. Poniżej w przystępny sposób przedstawiamy zasady dofinansowania w poszczególnych miastach.   I. PODSTAWA PRAWNA W związku z postępującym globalnym ociepleniem klimatu oraz ubywającymi zasobami wodnymi naszej planety, pod koniec XX w. instytucje unijne zaczęły rozważać potrzebę bardziej globalnego podejścia do polityki wodnej. W 1997 r. Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący ramowej dyrektywy wodnej z następującymi kluczowymi celami: rozszerzenie zakresu ochrony wód na wszystkie wody, wody powierzchniowe i podziemne, polepszenie stanu wód w wyznaczonym terminie, gospodarka wodna oparta na dorzeczach, „podejście łączone” dopuszczalnych wielkości emisji i norm jakości, większe zaangażowanie obywatela, usprawnienie prawodawstwa. W konsekwencji wprowadzono dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.Urz. WE L 327 z 22.12.2000), (dalej jako: Dyrektywa). Dyrektywa wprowadziła obowiązek zrównoważonego gospodarowania wodami wskutek oparcia systemu usług wodnych na zasadzie zwrotu kosztów tych usług. Zgodnie bowiem z motywem (1) Dyrektywy, Woda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny, ale raczej dziedzictwem, które musi być chronione, bronione i traktowane jako takie. Ponadto art. 9 dyrektywy przewiduje, iż Państwa Członkowskie zapewnią, że: polityki opłat za wodę przewidują odpowiednie działania zachęcające użytkowników do wykorzystywania zasobów wodnych efektywnie oraz przyczyniają się do osiągnięcia celów środowiskowych dyrektywy. Wskutek zobowiązań unijnych, na terenie Polski wprowadzono reformę gospodarki wodnej ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. z 2017 r. poz. 1566), która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2018 r. Ustawa stanowi realizację obowiązku implementacji rozwiązań unijnych. Znacząco rozszerzono przedmiotowy i podmiotowy zakres obowiązku uiszczania opłat za usługi wodne, a także wprowadzono nowe rozwiązania w zakresie naliczania i poboru tych opłat. Na nowy system opłat za usługi wodne składa się określenie na gruncie ustawy Prawo wodne katalogu opłat za usługi wodne, obejmującego opłaty m.in. za: pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast, a także wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast. W dniu 12 grudnia 2017 r. weszła natomiast w życie ustawa z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2017 poz. 2180). Tym samym zmieniona została kwalifikacja prawna wód opadowych. Zgodnie z nowym brzmieniem znowelizowanej ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 310), wody opadowe utraciły status ścieków. Nie stosuje się do nich zatem przepisów o opłatach od odprowadzania ścieków.  Bowiem wraz ze zmianą statusu prawnego wód opadowych zastosowanie utraciły zapisy taryf opłat na gruncie ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. 2001 nr 72 poz. 747). Nie oznacza to jednak, że od wód opadowych nie pobiera się żadnych opłat – wciąż pobierane są opłaty za wodę odprowadzaną do sieci kanalizacji deszczowej. Pobieranie ich zależy jednak od lokalnych systemów opłat. Zgodnie bowiem z art. 4 ust. 1 pkt 1-2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2019, poz. 712), Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o: 1) wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej; 2) wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego. Efektywnym sposobem na uniknięcie opłat z tytułu odprowadzania wód opadowych jest zamontowanie na nieruchomości instalacji służącej do zbierania deszczówki. W związku z zadaniami własnymi jednostek samorządu terytorialnego w zakresie gospodarki komunalnej, w wielu miastach Polski wprowadzono więc programy zrównoważonego gospodarowania wodami, polegające na dofinansowaniu montażu odpowiednich instalacji. Programy te mają charakter lokalny i uzależnione są od polityki w zakresie zagospodarowania wód opadowych danego miasta. Zwracamy również uwagę na równoległy program rządowy “Moja Woda”, w ramach którego również mogą Państwo liczyć na zwrot wydatków poniesionych na instalację przydomowej retencji.   II. ZASADY DOFINANSOWANIA Z PODZIAŁEM NA MIASTA

• Wrocław

Krajowy program dofinansowania gromadzenia i wykorzystywania deszczówki jest wdrażany na coraz szerszą skalę. W stolicy Dolnego Śląska wnioski o dofinansowanie można było składać w Biurze Wody i Energii już od 2 sierpnia 2019 r. Miasto pokrywa 80% kosztów budowy instalacji pozwalającej na zbieranie wody deszczowej każdemu, kto na własnym terenie podejmie budowę ogrodu deszczowego. W lutym b.r. wystartował program „Złap deszcz 2020” – choć przewidywany okres na ubieganie się o dofinansowanie ustalony został do września 2020 r., to środki przeznaczone na realizacje programu zostały wyczerpane w ciągu 5 tygodni. W dniu 8 czerwca bieżącego roku wznowiono jednak program. Wnioski można składać: – w Biurze Podawczym Urzędu Miejskiego, ul. Bogusławskiego 8-10 / Zapolskiej 4, sala S4 parter, okienko 6 i 7 w godz. 8.00 – 15.15; – pl. Nowy Targ 1-8 , pok. 5; – listownie na adres: Wydział Wody i Energii, Urząd Miejski Wrocławia, ul. Bogusławskiego 8, 10; 50-031 Wrocław; – drogą elektroniczną za pośrednictwem platformy ePUAP.  

• Bielsko-Biała

W Bielsko-Białej regulamin wnioskowania o dofinansowanie został przyjęty uchwałą Rady Miejskiej 17 marca tego roku. Program adresowany jest do osób fizycznych, prawnych, które nie są przedsiębiorcami, a także wspólnot mieszkaniowych, posiadających tytuł prawny do nieruchomości położonej w granicach Bielska-Białej. Ubiegać się można o nie więcej niż 1000 zł dofinansowania w przypadku zastosowania do zbierania deszczówki zbiornika naziemnego nie mniejszego niż 300 litrów lub o nie więcej niż 3000 zł przy zbiorniku podziemnym nie mniejszym niż 1000 Litrów. Wnioski można składać do końca lipca tego roku w Wydziale Ochrony Środowiska i Energii Urzędu Miejskiego.  

• Lublin

W Lublinie program „Złap deszczówkę” przewiduje zwrot 70% kosztów poniesionych na realizację zadania objętego Programem, w wysokości nieprzekraczającej 5000 zł. Wysokość przyznanej dotacji zostanie określona w umowie, zawieranej po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, a sama dotacja ma zostać wypłacona po zakończeniu realizacji zadania i przyjęciu przez urząd miasta prawidłowego rozliczenia, zawierającego m.in. protokół, zdjęcia z realizacji inwestycji oraz faktury potwierdzające poniesione nakłady wraz z dowodami zapłaty. Miejsce, termin oraz forma składania wniosków zostanie określona w ogłoszeniu o naborze, który planowany jest do końca czerwca 2020 roku.  

• Kraków

W Krakowie program małej retencji czyli dopłaty do rozwiązań gromadzących i wykorzystujących deszczówkę realizowany jest od 2014 r. W 2020 r. wsparcie będzie też można dostać na wykonanie naziemnego zamkniętego wolnostojącego zbiornika na wody opadowe i roztopowe z dachu wraz z instalacją do podłączenia do rynny – w zależności od pojemności zbiornika od 200 do 500 zł. Natomiast do 12 tys. złotych mogą otrzymać wnioskodawcy, którzy zdecydują się na wykonanie systemów: bioretencji, drenażu zbierającego wody opadowe i roztopowe (z wyłączeniem odwodnienia dróg i parkingów) lub nawadniania terenów zielonych, terenów zadrzewionych i ogrodów. Wnioski o udzielenie dotacji mogą składać osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, osoby prawne i przedsiębiorcy, a także jednostki sektora finansów publicznych będące gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi. Zgodnie z Wieloletnią Prognozą Finansową Miasta Krakowa zadanie jest przewidziane do realizacji do roku 2022 r.

• Warszawa

Zasady udzielania dotacji na budowę urządzeń służących do zatrzymania i wykorzystania  wód opadowych i roztopowych w Warszawie określone są w załączniku nr 8 do uchwały nr XIX/487/2019 Rady m.st. Warszawy z dnia 29.09.2019 r. Wnioski o udzielenie dotacji należy składać do 31.07.2020 r. W kolejnych latach wnioski przyjmowane będą od 1 września poprzedzającego planowany rok realizacji inwestycji do 31 marca roku, w którym planowana jest realizacja inwestycji. Wnioskodawca może uzyskać dofinansowanie:

• do 4 000 zł – dotacja dla mieszkańców oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą,
• do 10 000 zł – dotacja dla pozostałych wnioskodawców niezaliczanych do sektora finansów publicznych,
• do 80% rzeczywistych kosztów realizacji inwestycji – dotacja dla jednostek sektora budżetowego, będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Mieszkańcy mogą przesyłać wnioski o dotacje pocztą na adres ul. Kredytowa 3, 00-056 Warszawa lub skan dokumentacji mailowo, na adres Sekretariat.BOS@um.warszawa.pl.  

• Gdańsk

W Gdańsku program Dotacja na zagospodarowanie wód opadowych poprzez ich odprowadzanie do gruntu przy pomocy podziemnych urządzeń rozsączających, do wód lub do sieci kanalizacji deszczowej związana jest z akcją „Nie zalewaj!”, będącą odpowiedzią na jedno z postanowień pierwszego gdańskiego Panelu Obywatelskiego dotyczącego lepszego przygotowania miasta na wystąpienie ulewnych opadów deszczu. O dofinansowanie ubiegać się mogą: osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, osoby prawne, przedsiębiorcy. Zwrot poniesionych kosztów na realizację inwestycji wynosi: 100% łącznej wartości wydatków, jednak nie więcej niż 4 000 zł dla osób fizycznych, osób prawnych i przedsiębiorców. Natomiast na dotacje, których górna granica wynosi do 10 000 zł mogą liczyć wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Dotacją objęte są wydatki poniesione w roku kalendarzowym, w którym złożono wniosek o dotację oraz w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku. W ramach Programu wykonać można przydomową retencję: studnie chłonne i skrzynki rozsączające. Dotacja nie obejmuje infrastruktury technicznej związanej z zagospodarowaniem wód opadowych wykonywanej w ramach określonych pozwoleniem na budowę nowych inwestycji drogowych, mieszkaniowych, usługowych, przemysłowych. Wnioski można składać do końca roku kalendarzowego w Urzędzie Miejskim w Gdańsku, pod jednym z adresów poniżej:

1. ZESPÓŁ OBSŁUGI MIESZKAŃCÓW NR 1 ul. Partyzantów 74 80-254 Gdańsk punkt informacyjny – parter2. ZESPÓŁ OBSŁUGI MIESZKAŃCÓW NR 3 ul. Nowe Ogrody 8/12 80-803 Gdańsk stanowisko 14,15,16
2. ZESPÓŁ OBSŁUGI MIESZKAŃCÓW NR 4 ul. Wilanowska 2 80-809 Gdańsk
3. SEKRETARIAT WYDZIAŁU ŚRODOWISKA URZĘDU MIEJSKIEGO W GDAŃSKU ul. Piekarnicza 16 pok. 15

Wnioski można składać również drogą pocztową na adres: Urząd Miejski w Gdańsku, Wydział Środowiska, ul. Nowe Ogrody 8/12, 80-803 Gdańsk. W przypadku przesłania wniosku drogą pocztową – o terminie złożenia wniosku decyduje data wpływu do Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Wnioski nierozpatrzone w roku, w którym zostały złożone podlegają rozpatrzeniu w roku następnym. Powyższa lista miast, które wzięły udział w programie dofinansowania nie jest wyczerpująca.   III. PROGRAM “MOJA WODA” Równolegle do opisanych powyżej programów samorządowych powstał rządowy program “Moja Woda”. Jest to program dofinansowania instalacji małej retencji przy domach jednorodzinnych do kwoty 5000 zł, nie przekraczając 80% poniesionych kosztów. Program jest wspólnym działaniem Ministerstwa Klimatu oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Budżet programu wynosi 100 mln zł. Wnioski można składać do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej od lipca tego roku – dofinansowanie dotyczy kosztów poniesionych po 1 czerwca br. Dofinansowanie krok po kroku

• Zgromadzenie dokumentacji – w celu ubiegania się o dotację należy przygotować:
• Wniosek – należy wnieść na formularzu (nierzadko stanowiącym załącznik do uchwały Rady Miasta),
• Zgodę właściciela/współwłaścicieli na realizację inwestycji, jeśli Wnioskodawcą nie jest właściciel lub samodzielny właściciel.
• Złożenie dokumentów – terminy składania wniosków są ustalane indywidualnie dla każdego miasta. Wnioski można składać w odpowiednim urzędzie miasta. Wnioski w ramach programu “Moja Woda” można składać od 1 lipca 2020 r. do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
• Podpisanie umowy – po weryfikacji złożonych dokumentów osoby spełniające wymogi niezbędne do uzyskania dofinansowania zostają zaproszone do podpisania Umowy.
• Realizacja inwestycji – składa się na nią wybranie Wykonawcy (w przypadku gdy Wnioskodawca nie wykonuje instalacji samodzielnie), rozpoczęcie prac, ponoszenie wydatków, odebranie wykonanych prac potwierdzone protokołem odbioru podpisanym przez Wykonawcę i Wnioskodawcę (w przypadku gdy Wnioskodawca nie wykonuje instalacji samodzielnie), uzyskanie od Wykonawcy oryginału faktury (rachunku), wystawionej na Wnioskodawcę na podstawie protokołu odbioru wykonanej inwestycji (w przypadku gdy Wnioskodawca nie wykonuje instalacji samodzielnie), wykonanie dokumentacji fotograficznej, przedstawiającej wykonaną inwestycję.
• Złożenie rozliczenia – wypełniony i podpisany przez Wnioskodawcę druk rozliczenia (załącznik do umowy o udzielenie dotacji), poświadczona na każdej stronie za zgodność z oryginałem przez Wnioskodawcę kopia protokołu wykonanej inwestycji (w przypadku gdy Wnioskodawca nie wykonuje instalacji samodzielnie), faktura (rachunek) wystawiona na Wnioskodawcę przez Wykonawcę inwestycji (w przypadku gdy Wnioskodawca nie wykonuje instalacji samodzielnie), dokumentacja fotograficzna przedstawiająca wykonaną inwestycję.
• Zakończenie procedury ubiegania się o dofinansowanie – akceptacja rozliczenia, przekazanie dotacji na wskazany we wniosku rachunek bankowy

  IV. PODSUMOWANIE Woda jest cenny zasobem naturalnym, którego wartość jest nieoceniona. Wprowadzenie programów na dofinansowanie zagospodarowania wód opadowych jest bardzo dobrą okazją na zainwestowanie w małą retencję przy swoich gospodarstwach domowych lub prowadzonych działalnościach gospodarczych. Jest to cenna inwestycja nie tylko ze względu na środowisko, ale także pozwala na poczynienie oszczędności związanych z wykorzystaniem wód opadowych na własne potrzeby oraz zoptymalizowanie opłat za ich odprowadzanie. Mamy nadzieję, że niniejszy poradnik przybliżył Państwu procedurę ubiegania się o dofinansowanie zagospodarowania wód opadowych.     W przypadku pytań pozostajemy do Państwa dyspozycji: e-mail: biuro@foruminfr.com.pl tel. (+48) 58 305 46 63