Z informacji medialnych wynika, że przez ostatnie miesiące 2018 roku pod nadzorem Ministerstwa Infrastruktury toczyły się rozmowy w przedmiocie nowych zasad waloryzacji kontraktów dla branży budowlanej[1]. Nowe regulacje, formalnie obowiązujące od 21 stycznia 2019 r., kształtowane były przez niemałą ilość podmiotów z kręgu administracji rządowej, a także przez jedną z najważniejszych państwowych spółek kolejowych, tj.: Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, PKP Polskie Linie Kolejowe SA, Prokuratorię Generalną RP, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Zamówień Publicznych, a także Centrum Unijnych Projektów Transportowych.
Nowe zasady mają jednak dotyczyć wyłącznie nowych kontraktów drogowych oraz kolejowych zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy – oczywiście zawieranych po przeprowadzeniu stosownych przetargów ogłaszanych przez GDDKiA lub PKP PLK. W ogólnym ujęciu, waloryzacja odbywać się co miesiąc, rozliczana będzie na podstawie robót wykonanych w oparciu o szacowany przez GUS „koszyk waloryzacyjny” uwzględniający m.in. następujące ceny produkcyjne: paliwa, cementu, asfaltu, stali, kruszywa, a także średnie wynagrodzenia pracowników branży (wszystkie z ustalonymi stałymi wagami). Dodatkowo pod uwagę brany będzie wskaźnik inflacyjny (CPI) – odzwierciedlający pozostałe elementy cenotwórcze, które nie zostały wyodrębnione w „koszyku” (np. produkty spożywcze, usługi hotelowe). Wskazuje się przy tym, że jednym z głównych założeń nowych zasad waloryzacji jest równy podział ryzyka wzrostu kosztów kontraktu pomiędzy wykonawcę a zamawiającego, ponieważ przyjęto, że waloryzacji podlegać będzie 50% wartości kontraktu, co ma zapobiegać sytuacji niekontrolowanego i nieograniczonego wzrostu kosztów inwestycji[2].
Nowe zasady waloryzacyjne dotyczyć będą umów zawartych zarówno pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą, jak również pomiędzy podwykonawcą a dalszymi podwykonawcami (obowiązek stosowania nowych zasad waloryzacji powstaje z chwilą przekroczenia sumy okresu 12 miesięcy łącznie dla wszystkich umów o podwykonawstwo).
Wskazuje się jednak, że największą słabością nowych rozwiązań jest fakt, że nie obejmą uprzednio zawartych, aktualnie wykonywanych kontraktów. Tymczasem, zgodnie z ostrożnymi szacunkami, wartość robót dotkniętych wzrostem cen może już dochodzić dochodzi do 20 – 30 mld zł[3]. Należy przy tym pamiętać, że waloryzacja, zgodnie z nowymi zasadami, nie będzie mogła przekroczyć 5 % wartości umowy (wartości robót netto) – podnosi się, że jest to rozwiązanie dyskusyjne, ponieważ w 2018 roku niektóre materiały podrożały nawet o 70 %[4].
[1] https://www.gddkia.gov.pl/pl/a/31881/Nowe-propozycje-ws-waloryzacji-kontraktow-dla-branzy-budowlanej (dostęp: 13.03.2019)
[2] https://www.gddkia.gov.pl/pl/a/32020/Waloryzacja-kontraktow-budowlanych-staje-sie-faktem (dostęp: 13.03.2019 r.)
[3] Zob. „Stracą 2 mld zł na budowie dróg”, https://www.rp.pl/Biznes/301159893-Straca-2-mld-zl-na-budowie-drog.html&cid=44 (dostęp: 13.03.2019)
[4] Zob. https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/budowa-drog-waloryzacja-kontraktow/e43sj33 (dostęp: 13.03.2019)